Sunday, December 3, 2017

Sida loo samaysto qorshe wax akhris

Marar badan ma is aragtaa adiga oo ka caajisaya inaad wax akhrido?
Ma kugu adkaataa in aad dhammaan wada koobto hawlaha wax akhris ee kuu yaala?
Waxa aad u baahan tahy inaad samayato qorshe wax akhris oo shaqaynaya.
Qorshaha wax akhrisku waa jadwal habaysan oo maaddo walba ugu talo gelaya waqti lagu diyaariyo oo u gaar ah. 

Ahmiyada ay leedahay inaad yeelato qorshe wax akhris

Mihiim ayay u tahay ardaygu inuu yeesho qorshe wax akhris oo u xaddida waqtiyo uu u gaar yeelay wax akhriska oo qudha. Inuu ardaygu yeesho qorshe wax akhis waxa ay ka caawisaa inuu ka dhigo noloshiisa waxbarasho mid isku duba ridan, waxa ay sidoo kale awood u siisaa inuu maamuli karo waqtigiisa.
Waxa lagu taliyaa in halkii saac ee kasta ee cashar ahba aad u hesho laba ama saddex saac oo akhris ah, taas macnaheedu waxay tahay tusaale ahaan haddii aad leedahay laba saac oo xisaab ah todobaadkii (laba xiisadood) waxa aad u baahan tahay 4 ilaa 6 saac todobaad kasta inaad akhrido maadadaaas xisaabta oo keli ah. Haddaba inaad yeelato qorshe wax akhris waxay kuu ogolaanaysaa inaad maaddo walba u heli karto waqti ku filan adiga oo isku beegaya waqtiyadaada firaaqada iyo hawlaha kuu yaala.  
Arday walba waxa uu yeelan karaa qorshe wax akhris oo u gaar ah ma jiro jadwal guud oo ku haboon qof walba maadaama uu qorshuhu ku xidhan yahay wakhtigaaga firaaqada, nooca waxbarashada aad qaadanayso, qaabka aad jecesahahy inaad wax u akhrido, xaddiga waqti ee aad u baahn tahay inaad wax ku akhrido iyo qodobo kaleba. Ardayda qaar in ay todobaadka dhammaadkiisa saacaado baddan shaqeeyaan ayay ka door bidaan inay maalin walba hal saac wax akhriyaan.
Maqaalkan kooban waxa aan ku eegaynaa 5 talaabo oo fudud oo ay tahay inaad qaado si aad u samaysato qorshe wax akhris oo shaqaynaya.

Talaabada 1aad: Ogow ujeedada aad leedahay.


 Ugu horayn waxa aad u baahan tahay inaad ogaato sababta aad wax u akhriyayso iyo ujeedooyinka aad leedahay.
 Is waydii waa maxay natiijada aan ka rabo inay ka soo baxdo dedaalkayga?
Inaad ogaato ujeedooyinkaagu waxa ay kaa caawinaysaa inaad u dejiso qorshahaaga qaab kuu sahli kara inaad gaadho ujeedooyinka aad leedadahay.

Talaabada 2aad: Samee jadwal muujinaya hawl maalmeedyadaaada oo dhan.

Qaado qalin iyo warqad, samee jadwal muujinaya maalintaaada oo dhaan, saacad walba ku hor qor hawsha aad caadi ahaan qabato saacadaas maalin walba, Jadwalkan waxa ay tahay inay ku jiraan dhammaan hawlaha aad qabato maalintaada oo dhan.  Ha noqoto saacadaha aad waxbarasho leedahay, saacadaha nasashada, sidoo kale waqtiyada hurdada, cuntada iyo cibaadada intaba. Marka aad dajeso jadwalka hawlmaalmeedkaaga waxa kuu soo baxaya waqtiyo firaaqo oo ku haboon inaad u goyso wax akhriska.

Talaabada 3aad: Deji jadwalkaaga wax akhris.

Tax dhammaan maadooyinka aad dhigato ee aad rabto inaad akhrido, ka dib marka aad garatay wakhtiyadaada firaaqada, u astee maadooyinka kala duwan waqtiyada firaaqada ee kuu soo baxay, hana ilaawin inaad cadayso saacada aad bilaabayso iyo muddada aad ku talo gashan tahay inaad ku jirto wax akhriska.
Marwalba ha ahaado qorshahaagu mid macquul ah, hadaf si loo gaadho waxa jira laba talaabo oo lagama maarmaan ah, qorshayn iyo fulin, haddii qorshahaagu noqdo mid waaqica ka fug waxa adkaanaysa talaabada labaad oo ah fulinta.

Talaabada 4aad: Ku talo gal waqti nasasho

Wax akhrisku wuxuu ugu faaiido badan yahay waqtiga aad maskax ahaan iyo jidh ahaanba firfircoon tahay, marnaba wax ha akhriyin adoo daalan, hana ku talo galin inaad saacado dhaadheer wax akhrido adoon qaadan nasaho kugu filan.
Mid ka mid ah qaababka loo asteeyo waqti nasasho ayaa ah inaad 40 daqiiqo oo kasta qaadato 15-20 daqiiqo oo nasaho ah. Tani waxa ay maskaxdaada ku ilaalinaysaa inay ahaato mid soo jeeda si aad u fahmi karto wixii aad akhriyaysay.
ku dedaal inaad yarayso ama joojisaba isticmaalka taleefanka gacanta iyo internetka waqtiga aad wax akhriyayso, uga faaiidayso waqytiga nasashada inaad ka jawaabto fariimo ama taleefano wixii ku soo galay si aaanad uga mashquulin ujeedadaada, mar walbana ku talo gal inaad waqti walba qabto wixii kuu qorshaysan oo kali ah,

Talaabda 5aad: Joogtee qorshaha wax akhriska

Inaad joogtayso adeegsiga jadwalka wax akhrisku waa arin aad u  muhiim ah, isku day inaad raacdo jadwalka maalin walba, adiga oo qabanaya hawl walba waqtiga aad u qoondaysay, tani waxa ay fududaynaysaa inaad la qabsato qorshahaaga aad dejisatay.
Inaad maalin qudha inbadan wax akhridaa waxa ka faaiido badan inaad waqti cayiman maalin walba wax akhridaa. Si ay tani kuugu fududaato wakhtiga wax akhriska ka dhigo saacadaha aad ugu firfircoon tahay sida subaxa hore, haddii aanad ahayn dadka jecel inay subaxa hore wax akhriyaan wax aad ka dhigan kartaa fiidkii inta aanad daal ama lulo dareemin kahor.
halkan kala dag tusaale jadwalka wax akhrisaka:

waxa qoray: Abdirisak sajin.
fadlan wixii faalo ah hoos ku dhaaf.






Tuesday, July 25, 2017

15 App oo ay tahay inay ku jiraan Smart phone-ka arday kasta

Waqtigan la joogo adeegsiga moobilada caqliga lihi aad ayay u badan yihiin ku dhawaad arday walba gacanta wuu ku sitaa moobil, haddaba iyada oo aynu ogsoonahay in adeegsiga moobiladu uu ina qaato waqti baddan, waxa aan maqaalkan ku eegayaa 14 App oo lacag la'aan ah oo ku jira Google Play Store oo waqtiga aad ku bixisaa aanuu ahayn mid kaa lumay, waa App-yo faaiidooyinka ay kuu leeyihiin darteed ay tahay lagama maarmaan in  ay kuugu jiraan moobilkaaga.

liiskan hoose App-yada ku jira waxa aan ku soo xulay dhawr sifo:
1. waa inuu ahaadaa App laga helayo Google Play store (Apple App Store waxa aan ku eegi doonaa qormo gaar ah).
2. waa in uu ahaadaa mid lacag la'aan ah (App-yada aan hoos ku xusay qaar gabi ahaan waa bilaash qaarkoodna qaybo ka mad ah ayay tahay inaad iibsato)
3. Waa inuu noqdaa mid faaiidada la dareemi karo u leh ardayga.

Appyada liiskan ku jiraa waxa ay u kala muhiimsan yihiin sida ay ugu kala hooseeyaan liiksa.



15. Gre vocabulay builder


Sid ka muuqata magaca, Gre waa app loogu talo galay barashada  luuqada ingiriisiga gaar ahaan in aad ku dhisto awoodaada luuqadeed ee  dhinaca ereyada, waxa uu ku siinayaa sharaxa kelmeda kadibna waxa uu kugu tusayaa adeegsiga kalmeda jumlad tusaale ah. Waxa uu sidoo kale App-ku leeyahay inuu kugu baro kelmedaha qaab muuqaal ah isaga oo adeegsanaya sawiro aan maskaxdaada hore uga bixin. Is barbardhiga ereyada iyo imtixaan aad ku tijaabin karto horumarkaaga ayaa iyaguna ka mid ah adeegyada aad ka helayso Appka.




14. Simple Mind


Simple Mind waa App kuu sahlaya inaad fikradahaaga u habayso qaab khariiradeed, waa lacag la’aan waa ay fududahay in la isticmaalo , mana laha xaysiisyo ku mashquuliya.





                                            13. Quora

Waydiin kasta oo niyaadaada ku soo dhacda qof ayuunbaa jawaabteeda haya, Quora wax uu suurto galinayaa in suaasha iyo jawaabtu ay is helaan. Suaasha aad qabto marka aad gudbiso waxa aad heli doontaa jawaabo baddan, qof kasta oo akhriya jawaabahaasi waxa uu kor marin doonaa jawaabta uu is leyahay way u fiican tahay isaga oo ku riixaya UPVOTE, jawaabta loogu codka bato ayaa soo Kor maraysa si laysula helo waydiintaadii iyo jawaabta u fiican.
Waa App aad ka koradhsan karto aqoon badan adiga oo dooranaya hadba mawduucyada aad xiisaynayso sidoo kalena aad jawaabo uga hali karto suaalo baddan oo aad qabto.



12. Real Calculator



Arday kasta oo qaadanaya koorasyo xisaabi ku jirto waa lagama maarmaan inuu gacanta ku sito xisaabiyaha loo yaqaano Scientific Calculator, bal se kawaran haddii aad mobile kaaga u badalan karto Scientific Calculator kali ah soo dajiso App-kan oo u muuqaal ahaan eeg scientific calculator una shaqaynaya qaabkii scientific calculator-ka.






11. Alarm Clock Xtreme Free + Timer 


Qofna ma jecla inuu ka daaho hawl uu lahaa, haddii aad fasalo leedahay subaxa hore aad se ka cabsi qabto in ay hurdo kula tagto, App-kan caawimo wayn ayuu kuu noqon karaa. Waxa uu kaga duwan yahay toosiyayaasha kale, malaha dhawaaqii dheeraa ee hal mar soo boodayay, kaasoo keensada in aad hurdada uga toosto si degdeg ah oo kugu keeni karta madax xanuun. Balse app-kan waxa uu leeyahay in codka aad ku xidhataa uu si tartiib tartiib ah sare ugu kaco si aad ugu toosi karto si dabiici ah.
Haddii aad tahay dadka ku noqda hurdada, App-ka waxa uu ka hortigi karaa inaad si fudud u bakhtiiso oo hurdadii sii wadato isaga oo ku waydiinaya inaad xaliso ama ka shaqayso waydiin xisaab ah oo haddii aad si sax ah uga jawaabto ay cadayn u tahay inaad toostay hurdadana aanad ku noqon doonin.


10. Hi Q Mp3 voice recorder

App-kan  waxa loogu talo galay in lagu duubo codadka, waxa aad u adeegsan kartaa inaad ku duubto fikir niyadaada ku jira oo aad ka cabsi qabto aad ilawdo ama sharaxa macalinka oo aad rabto inaad hadhaw dib u dhagaysato. Waxa uu duubayaa cod faseex ah oo tayo sare leh oo aad ku shidi kartana player kasta. Ceebta Appkan ayaa se ah inaad duubi karto oo kali ah 10 daqiiqo clip-kiiba intaa wax ka badan si aad ugu duubato waa inaad kordhisataa oo aad iibsataa qaybta App-ka ee lacagta ah.





 9. Google drive



Adeegan oo Google leeyahay waxa uu meesha ka saaray adeegii hore ee shirkada ee la odhanayay Google Docs, Google drive waa adeeg kuu suurto galinaya inaad faylashaada ku kaydsato cloud-ka, si aad uga heli karto meel kasta marka aad xidhiidsato interner, in aad fayl kuugu jira computer-ka ka siticmaalu karto mobile- kaaga, iyo inaad faylashaada la wadaagi karto cid kale. Masaaxada 15 ka GB ee uu App kuu siinayo lacaglaantu walaw ay kooban tahay haddana waa ay ku filan tahay ardaygu inuu faylashiisa ku sync-garaysto si uu uga hor tago inay faylal muhiim ah ka lumaan.


8. Merriam-Webster Dictionary



Maadaama baddanka waxbarashada sare ee dalka lagu dhigto luuqada ingiriisiga waa lagama maarmaan in uu liiskan ku jiro qaamuus, App-kani waa qaamuus noociisu yahay ingiriisa ku turjun ingiriisa. Meriam-Webster waa qaamuus da’wayn oo caan ah la soo dag ilana tijaabi waxaan ogahay inaand taleefankaaga ka saari doonin.






7. Any.do



Any.do waxa uu badal fudud kuugu noqon karaa Evernote oo aynu kor ku soo xusnay hadii ay kugu adkaato adeegsigiisu. Waa kalender loo dhigay qaab qurux badan oo ay kuu dheer yihiin maaraynta waqtiga, xasuusin iyo in ay kuu astaysnaadaan maalmaha muhiimka kuu ah.







6. Duolingo



Marabtaa inaad barato luuqad cusub ama in aad xoojiso luuqad aad bartay, hadday jawaabtu tahay haa, Duolingo waa App ka ugu fiican ee kuu suurto galin kara taas. Ka baro luuqadaha ingiriisiga, isbanishka, jarmalka, talyaaniga iyo kuwo kale oo baddan. Appka waxa loo dajiyay qaab ku xiiso galinaya oo aanad ka caajisayn isticmaalkiisuna waa bilaash.






5. TED

TED waynu wada naqaanaa, sharax baddan uma baahna, haddii uu App-ku kugu cusub yahay waxa aad hubaal  aragtay bartooda internetka ama waxa aad muuqaaladooda ka daawatay youtube.
TED App-kiisu waxa uu kuu suurto galinayaa inaad daawato kumanaan muuqaal oo dadka ugu maskaxda, hal abuurka iyo raadaynta badani kugula wadaagayaan tijaabooyinkooda nololeed, aqoontooda iyo hal abuurnimadooda. Waxa aad ku daawan kartaa muuqaladaa lacag la’aan adiga oo dooranaya hadba mawduuca aad xiisaynayso waxa aaad sidoo kale la soo degi kartaa muuqaalada si aad ugu daawada intenet la’aan. 



 4. Coursera online courses



Ka waran hadii in ka badan 1,000 kooras oo maado walba ku jirto aad gacanta ku sidan karto, ku daawan karto online, la soo dagi karto si aad ugu daawato offline adoo ku helaya dhammaan lacag la’aan. Coursera waa Appka aad intaasba ka helayso, waxa aad sidoo kale qiimo aan badnayn ku iibsan kartaa shahaadada koorasyada takhasuska ah.






3. Muslim Pro


Xasuusinta waqtiayda salaada haddii aad ka fogtahay addaanka masaajidada, ama aad ku jirto fasal gudihii waa shay qof walba oo muslim ahba u baahan yahay, waxa jira App-yo fara badan oo ku jira Google play oo kuu sheega waqtiga salaada oo aad lacag la’aana aad kula soo dagi karto balse shakhsi ahaan Muslim Pro ayaan aad u jeclaystay.
Adeega adaanka shanta waqti oo aad ku xidhan karto dhawaaqa adaanka ama xasuusin kali ah oo aan adaan lahayn waxa dheer adeegyo kale sida: kalandarka islaamiga ah ee hijiriyada, Qur’aanka oo ay la socoto turjumaad af ingiriisi ah, ducooyin ku qoran luuqadaha carabi iyo ingiriisi oo isku turjuman, magacyada Ilaahay ee 99 ka ah, tusbax aad ku wardido iyo waliba adeegyo kale, Appku waa lacag la’aan waadse iibsan kartaa adeegyadiisa dheeriga ah.





2. EasyBib


Marka aad samaynayso baadhitaan ama aad qorayso buuga qalinjabinta jaamacada isku habaynta ticraacyada waxay noqon karaan kuwo dhib baddan. EaysBib waa qaabka ugu fiican uguna fudud ee aad ku samayn karto ticraac, waxa kaa xigta inaad ku qorto magaca buuga waxa uu markaaba ku siin doonaa ticraacii oo dhamaystiran oo u qoran hadba qaab ka aad doorato, waxa aad ka helaysaa qaabaka kala dywan ee ticraacyada loo qoro oo ay ugu caansan yihiin APA, Chicago/Turbian, MLA iyo kuwo kaloo baddan.




1. Evernote

App kan walaw adeegsigiisu yar kakan yahay waa mid faaiido badan, waxa aad kaga maarmi kartaa  dhammaan App-yada kale ee aad u isticmaali lahayd xasuus qorida, habaynta waqtiga, xasuusinta marka ay soo dhawaadaan waqtiga imtixaamaadka ama celinta mashruucyada iyo layliyada ama hawlaha kale ee laguu diro.
Evernote waxa u leeyahay adeegyada inaad: ku lifaaqo karto sawir, fayl hore u qornaa, cod, qoraal iyo waliba inaad gacantaada ku qori karto qoraal (handwriting), waxa uu sidoo kale Appku leeyahay xasuusiye kuu sheegaya wixii aad rabto inaad xasuusato.
Shaqooyinka baddan ee uu kuu qaban karo darteed ayaan ugu xulay inuu App-kan yahay midka ugu faaiidada badan inta ku jirta liiksan.



Haddii aad tijaabisay app-yada kor ku xusan waa kee kuwa aad kuu cajabiayay ama aad ugu isticmaalka badan tahay?
Ma se jiraan App-yo kale oo aad ku dari lahayd liiskan?
fadlan ku dhaaf faalo xaga hoose.

F.g: Sawirada ku jira maqalka waxa aan ka soo jaray miraayada taleefanka markii aan tijaabinayay
W/Q: Abdirisak Sajin.

Wednesday, July 19, 2017

Faaiidooyinka barashada luuqadaha


Maanta waxa dunnida lagaga hadlaa 6500 luuqadood, haddii shalay qof walba inuu luuqadiisa hooyo oo kali ah ku hadlaa ay ku filnayd maanta taas meesha waa ay ka baxday, horumarka cilmiga iyo aaladaha isgaadhsiinta ayaana keenay in dunidu ay noqoto sidii in hal qol lagu wada nool yahay oo kale.

Hadaba iyada oo ay badan yihiin faaiidooyinka aad ka dhaxli karto barashada luuqadaha qalaad, waxaan maqaalkan ku soo koobayaa 14 qodob oo ka mid ah faaiidooyinkaas. Waxa aan rajaynayaa maqaalkan inuu noqdo mid kugu dhiiri galiya inaad maanta bilawdo barashada luuqad labaad, saddexaad ama afraad.


  1. Fursado shaqo oo dheeri ah.



Markasta oo ay sii sahlanaatay isku socodka dadyawga dunnida ama wada xidhiidhka dadka ku kala sugan goobaha kala durugsan ee dunnida waxa ay shirkadaha ganacsigu u sii durkayaan inay u hawlgalaan qaab caalami ah. Tani macnaheedu waxa ay tahay waxa soo badanaya shaqooyinka loo shardiyo qofka shaqada codsanayaa inuu yaqaan hal af wax ka badan, si ay suurtogal u noqoto inuu qofku la macaamili karo macamiisha kala duwan.

Intaa waxa dheer afafka ajaanib ee aa taqaan waxa ay fursad kuu siin karaan inaad shaqo ka raadsan karto waddamo kale. Sidoo kale haddii luuqada aad baranayso aad u barato si qoto dheer waxa ay kuu furi kartaa albaabada shaqooyin kale sida  turjumaan, macamlin, qoraa iyo wixii la maid ah.

2. Faaiidooyinka caafimaad


Barashada luuqaduhu kuma koobna oo kali ah faaiidooyin maadi waxa sidoo kale laga dhaxlaa faaiidooyin caafimaad. Daraasado soo kordhaya ayaa muujinaya in barashada luuqaduhu ay qayb wayn ka qaadato sare u qaadista qaafimaad qabka maskaxda iyada oo in qofku luuqad kale uu barataa ay ka hortag u noqon karto xanuuno uu ka mid yahay Alzheimer-ka.

Daraasad uu sameeyay dhakhtar magaciisa la yidhaa Ellen Bialystok oo ka tirsan jaamacada York ee magaalada Toronto ayaa helay in ardayda dhigata afafka qalaad ay dhibco ka fiican helaan imtixaamaadka marka loo eego kuwa dhigooda ah ee ku hadla hal luuqad, Waxa ay si gaar ah ardaydaasi dhibco sare uga keeneen imtixaamaadka xisaabta, akhriska, naxwaha iyo ereyada iyaga oo kaga kor maray ardayda iyagu halka luuqad ku hadla.

3. Baro dhaqamo cusub


Barashada dhaqamada kala duwan ee bulshooyinka dunida waa shay xiiso badan, adigoo laga yaabo inaad heli karto inaad luuqadaada hooyo wax kaga barato waddamo kale dhaqamadooda, haddana la mid ma aha marka uu kaaga sheekaynayo qof waddankaas u dhashay ama aad akhriyayso buug si farshaxannimo leh loo qoray adiga oo raacraacaya una fiirsanaya ereyadii haddii kale macnahoodu ku lumi lahaa turjumaada.

ku hadalka afaf dhawr ah waxa ay kuu sahli kartaa inaad bulshooyinka dunida wax badan ka barato.

4. Kasbo saaxiibo cusub


Luuqaduhu waxa ay kaa dhigaan bulshaawi, waxaana ay horseedaan in ay dadku ku jeclaadaan una xiisaan la hadalkaaga. Qof walba waa uu jecelyahay luuqadiisa hooyo, waana uu jeclaystaa in lagula hadlo, tani oo kuu sahli karta in aad saaxiib kasbato marka aad joogto goob aad ku cusub tahay.

Waxa ay ahayd markii u horaysay ee aan wadanka dibada uga baxo, kadib markii aan soo gaadhay jaamacadii aan wax ka baranayay, waxa aan gurigii lana dejeyay kula kulmay dhalinyar baddan oo dhalasho ahaan kala duwan, waxaan si gaar ah qol u wada  deganay 5 arday oo kale oo kala yimid wadamo Asiya, Afrika iyo bariga dhexe ku kala yaala, isla habeenkii u horaysayba waxa soo ifbaxday mushkilad is fahanwaa iyada oo loo qaybsamay saddex qaybood; kuwo luuqada igriisigu ay u dheer tahay afkooda hooyo iyo kuwo afkooda hooyo oo carabi ah mooyee aan af kale aqoon, u kula turjumida labadan qolo waxa ay aniga i dhaxal siisay inaan qofwalba gaarkiisa saaxiib dhaw ugula noqdo muddo kooban.

qaybta saddexaad ee ardaydaas waxa ay la kulmeen mushkilad iyo kalinimo maadaama aanay aqoon wax af caalami ah oo ay ku hadlayeen hal af oo ah kooda maxaliga ah uun.

5. Noqo qof xiiso leh, noloshaadana ka dhig tu xiiso leh


Maahmaah turki ah ayaa tidhaa:” “Bir dil bir insan, iki dil iki insan” oo lagu turjumi karo: “qofka hal luuqad yaqaan waxa uu u dhigmaa hal qof, qofka se laba luuqadood yaqaan waxa uu u dhigmaa laba qof”.

Ku hadalka luuqado qalaad waxa uu kaa dhigaa qof xiiso leh dadkuna jeclaystaan la hadalkiisa waxa uu sidoo kale ka dhigaa noloshaada mid xiiso badan.

    6. Barashada iyo fidinta diinta


Barashada luuqada carabiga waxa ay kuu sahli kartaa barashada culuumta diinta, halka barashda luuqado kale oo qalaad oo dheeraad ahina ay kuu sahli karaan inaad diinta gaadhsiiso dadyaw kale, iyo inaad wax ka barato dadka kale diimahooda iyo waxa ay aaminsan yihiin si aad ula macaamili karto.

    7. Kaga nabad gal in lagu dhaco ama lagu harawsado


Waxa ay ahayd xagaagii 2015 markii aniga iyo laba nin oo ajaanib ah aan ku soo baxnay goob dalxiisayaashu ku badan yihiin, nin madaw oo faransiis ku hadlaya ayaa baayacayay alaab qiimaheeda loogu sheegay 50 Tl (14 Dollar) waana uu ku iibdaday, wax yar kadib ayaanu anaguna baayacnay isla alaabtii anaga oo ninka wax iibinaya kula hadlaynay afkiisa hooyo oo Turki ah waxaana uu noogu sheegay qiimo kale oo 15Tl (4 Dollar) ah iyada oo waliba haddii aanu iib rabno uu wax naga dayn lahaa.

Waa mid iska dhacda in dadka safraya ama dalxiisayaasha ah wax walba lacag qaali ah lagaga iibiyo balse safarkaaga kan xiga waad ka nabadgali kartaa taas haddii ereyo koobanna ha ahaatee aad afka wadankaas wax ka barato.

  8. Si fudud u baro luuqado kale


Waa shay cajiib ah in markasta oo aad luuqad barato ay kuu fududaanayso in aad mid kale si sahlan u barato.

Markasta oo aad luuqad barato waxa siyaada kalsoonida aad naftaada ku qabto, waxaa aad aamintaa inaad baran karto afkale maadaama kanba aad baratay tani aayaa dhab ahaan kuu fududaynaysa inaad si sahlan u barato afaf kale. Sidoo kale inta aad baranayso luuqad cusub waxa aad hanataa xirfado kuu sahlaya inaad kuwo kalena baran karto.

  9. Ka dhig safarkaaga mid fudud oo jaban


Marar badan ayaad madaarada ku aragtaa qof alaabi ka luntay ama seegay duulimaadkiisii ama dhib kale la soo gudboonaatay oo dhibtasi ay haddana mid luuqadeed u raacdo.

Safarku asal ahaan waa uu dhib badan yahay, mashquulka madaarada, helida goob aad ku degto, meel aad wax ka cunto iyo meel aad ka iibsato alaabo wixii aad u baahato dhammaan waxa aad kala kulmi kartaa adayg iyo dhibaato taa waxa dheer haddii ay wax kaa qaldamaan ama aad anbatoba iyana waa kadeed kale oo sida aad uga dabaalataa ay adagtahay.

Balse haddii aad taqaano afka lagaga hadlo wadankaas ama aad si wacan ugu meelmari karto luuqadaha caalamiga ah sida ingiriisiga hubaal wax badan ayaa kuu fududaanaya, waxa aad si fudud u akhriyi kartaa boodhahka si aad u garato meesha aad joogto iyo halka aad u socoto, waxa aad ku hagaagi kartaa goobaha dadka maxaliga ah wax ka cunaan am ay ka adeegtaan, waxa aad guud ahaan safarkaaga ku dhamaysan kartaa dhib la’aan.

10. Kaga maaran turjumaad


Wali filim ma ku daawatay luuqadiisii uu ku soo baxay kadibna ma aragtay isla filimkaas oo lagu turjumay luuqad kale, bal isbarbardhig, waa kaaf iyo kala dheeri.

Barmaamijyada, maqaalada, buugta iyo qoraalada kala duwan ayaa iyaguna la mid ah, turjumaada waxa ku guura macno baddan, waxa luma dhadhan iyo xalad ku ladhan farshaxanimada nuqulka aslka ah ee aan la turjumin.

Gabayada iyo heesaha ayaan iyaguna laga bogan karin in luuqadoda asalka ah lagu akhriyo mooyee, bal malayso adiga oo markii kuugu horaysay ee aad maqasho maansada Hadraawi ee Sirta nolosha aad ku maqashay turjumaad ingiriisi ah, ma u dhigmi kartaa dhagaysiga iyada oo abwaanku ku akhriyayo afsoomaali? Jawaabtu maya.

  11. Wax ku baro


Luuqada aad barato waxaa aad ku siyaadsan kartaa aqoon dheeraad ah, ha noqoto inaad ku akhrido buug aanad haddii kale akhriyi karteen ama inaad si toos ahba luuqadaas cusub aad wax ugu barato.

Luuqadaha qalaad waxay kuu sahlayaan inaad wadamo kale wax ka baran karto khibradna ka korodhsan karto.

 12. Siyaadi aqoonta luuqadaada hooyo.


Haa.

Af kale barashadiidu waxa ay ku dhaxalsiisaa in aad afkaaga hooyo aad u sii barato, qaybaha afkaaga hooyo ee naxwaha, ereyada iyo dhawaaqa ayaad u fiirsasho gaar ah u yeelataa marka uu jiro af kale oo aad barbar dhigto.

Waxa aad barataa ereyada ku jira afkaaga hooyo ee laga soo amaahday afafka kale tani oo ku siisa faham dheeraad ah inaad u yeelato afkaaga hooyo.


13. Sare u qaad awoodaada hal-buur


Marka aad luuqad cusub barato waxa aad aduunyada u eegtaa qaab ka duwan sidoo hore, waxaana kuu muuqda waxyaalo aan hore kuugu muuqan, tani waxa ay sare u qaadi kartaa awoodaaada hal-abuur.

Waxa ay barashada af qalaad ku bartaa ereyo aanad ku aqoon afkaaga hooyo ama odhaahyo aan lagu adeegsan afkaaga hooyo tani oo sare u qaada awoodaada qoraal iyo tan hadalba.

14. Faaiidooyin shakhsiyeed


Iyada oo kuwaas aynu kor kusoo xusnay ay yihiin faaiidooyin guud waxa jira in qof walba marka uu korodhsado luuqad cusub uu ka helo faaiido gaar ah oo laga yaabo in aanuu dadka kale la wadaagin.

Akhrisate kol haddii faaiidooyinkaas iyo kuwo kale oo baddan laga dhaxlayo barashada luuqad cusub maxaa kaa hortaagan adiga inaad maanta qalinka u qaado barashda af cusub?

W/Q: Abdirisak Sajin.

Tuesday, August 18, 2015

Doorashada saaxiibka fiican.

Xikmad ayaa tidhaahda “qofka waxaa laga gartaa saaxiibka uu yeesho” 
waxa had iyo goor la arkaa in qofku uu la saaxiibo qof ay isku xagal waxka arkaan, ama ay wax uun wadaagaan haba yaraatee.
Saaxiibku waa qof aad ku kalsoonaatahay, oo aad la qaybsato ra’yigaaga, fikradahaaga iyo aragtiyahaaga gaarka ah ee xataa laga yaabo inaanad la wadaagteen waalidkaa ama dadkale oo kuu dhaw, waxa jira waxyaalo aanad jeclaateen in cidkale ogaato laakiin aad kalsooni ka dareento in aad la qaybsato saaxiibkaa ama saaxiibadaa, taas macnaheedu waxay tahay waa qof kaaga duwan dadka inta kale, kaaga dhaw, aad la qaadato wakhti kan ugu badan.
Adiga iyo qofka aad saaxiibka ka dhigatay waxa laga yaabaa inaad waxyaabo badan wadaagtaan, laga yaabaa inaad jeceshihiin siyaasada iyo ka faaloodka dhacdooyinka dalka ama kuwa dunida, laga yaabaa inaad wada xiisaysaan kubadda cagta, ama lagayabaa inaad aad uga heshaan akhriska sheekooyinka mala awaalka ah, amaba u safrida meelo aanad hore u arag, ama waxyaaloo kale, siday doontaba ha ahaatee tani macnaheedu maaha inaad waxwalba iskaga mid tihiin, waxa dhici karta in qofka aad saaxiib ka dhigatay uu ku soo koray deegaan ka duwan kana ad ku soo kortay, uu xambaarsan yahay aragti ka duwan tan aad adigu aaminsantahay.
Haddii kala duwaanshahaas aynu kor ku sheegnay uu yahay mid taban, qofka aad saaxiib ka yeeltayna uu yahay mid  kaaga roon dhinacyada nolosha qaarkeed, hadduu yahay mid kaa cibaado badan, halka aad adigu tusaale ahaan ka dhawrto shanta salaadood, isagu raacsada oo anay marna dhaafin salaadaha habeenkii ee sunaha, ama sooma maalmo kooban bil walba, halka aad adigu ku dedaasho gudashada waajibka soonka bisha ramadaan, ama uu saaxiibka ama saaxiibadda aad dooratay uu yahay mid ku fiican waxbarashada marka adiga laguu eego, ama ku eega dhacdooyinka nolosha eegmo togan, waxa aad is aragtaa adiga oo talaabo talaabo ugu dhawaanaya dhaqamada saaxiibkaa, taasina waa faaiidada ay leedahay saaxiibtinimada fiicani, waana ta ay tahay inaad ku dhegenaato.

Taas caksigeeda waxa dhacda in saaxiibka aad yeelatay uu noqdo mid hoos kuu jiita, ku bara dhaqamo iyo ficilo aanad ku xamdiyin, ama aad ka dhaxasho talooyin ku seejiya hadafkaaga nolosha, waana khasaaraha saaxiibka xun, waana midka ay tahay inaad ka dheeraato, waxa la yidhaahdaa “Bidaari sibiq bay kugu gashaa” waxaa suuragal ah inaanad fursad u helin inaad xulato saaxiib haboon balse aad is aragto wakhti aanay talo gacantaada ku jirin waana saxabta aan cinwaanka uga dhigay "Doorashada saaxiibka fiican".


 “Taladu waa mar aad gaadhi waydo iyo mar aad garan waydo”

W/Q Abdirisak Sajin

Saturday, August 8, 2015

Talooyin la xadhiidha Wakhtiyada Imtixaanka


Waxa marar badan la arkaa in ardaydu ay werwer badan isku abuuraan marka imtixaanku soo dhawaado, isku dayaana inay wax badan koobaan muddo gaaban, laakiin maxay tahay qaababka ugu fiican ee loogu diyaar garoobi karo imtixaanka?
iyada oo ay dabcan ku xidhan tahay heerka imtixaanka iyo nooca uu yahay, guud ahaan qaabaka ugu fiican iyo talooyinka ugu fiican ee arday la siin kara waxa ay yihiin sidan:
v  Si togan u feker, si Adagna u dedaal

positiveguru.wordpress.com
Ka fogow fikirada taban marna maskaxda ha gashan inaanad imtixaanka guulaysanayn, sida aad u guulaysato waxa shardi ah inaad aaminsanaato inaad hawsha qaban karto ka hor inta aanad ku dhaqaaqin inaad qabatid, hadaad rabto inaad laag biyo ah ka dulboodo sawiro naftaada adoo geesta kale taagan, balse ha sawiran adoo ku dhex dhacay biyihii waayo qaabka fikirkaagu waxay qayb ka tahay fulintaada.
Dadka guul ka gaadhay noloshooda waxa ay arkayeen muuqaalka guusha iyaga oo aan wali gaadhin.
Ardayga inbadan waxbarashada ku dheeraaday ee sanado dheer wax baranayay markuu is horkeeno muuqaalka isaga oo guul ka gaadhay dedaalkaas dheer, iyo dareenka naftiisa oo hanwayn iyo waalidkii oo ku faanaya, waxay fududaysaa inuu dhabarka u ridan karo inuu sii wada dedaalkaas si firfircooni leh.
………Waxa  uu leeyahay Emerson “haddaad ii sheegto waxa qofka maskaxdiisa ka guuxaya ana waxaa  kuu sheegi karaa qofkaasi waxa uu yahay”………….
Waxa uu yidhi Ibraham Lilkolin “Dadka badankoodu waxay farxdoodu leegtahay inta ay iyagu rajeeyaan inay farxaan”

Sida laga dadhasan karo hadalkaas linkolin hawsha qabashadeeda iyo waxa uu qofku ka aaminsan yahay qabashadeeda waxa ka dhexeeya xidhiidh xoogan.
Marka aad aaminto, iskana dhaadhiciso inaad guulaysan karto, darajo sarena ka keeni karto imtixaanka same dedaal adoon waxba 
iska hagran.


   v Hel wakhti kugu filan:
Sidaad kor ku soo akhriday waxa jira in arday baddan ay hawlo badan u riixdaan illaa wakhtiga imtixaanku soo galayo. Tani waa fikrad khaldan keenina karta in ardaygu aanuu helin wakhti ku filan oo uuku wada koobi karo duruustiii iyo maadooyinkii laga rabay inuu imtixaanka ku galo.
Hel wakhti ku filan inaad ku daboosho maadooyinka aad imtixaanka ku galayso, wakhtigaaga xisaabso, kadibna u qorshee wakhtiga aad haysato iyo kan aad u baahan tahay, ogowna in ay jiraan maadooyin u baahan inaad siiso wakhti ka badan inta ay kuwa kale u baahan yihiin.


  v Isku day inaad cid kale wax la akhrido:
joepuentesblog.com
Inaad koox wax u akhridaan waxay adiga iyo inta kooxdaas kugula jirtaba kaa caawin kartaa inaad buuxiso meelo banana haddii ay jiraan wixii aad soo dhigatay, sida duruus aad ka maqnayd ama kuwo aad ilawday, maadaama aad wax iswaydiinaysaan, waxna ka doodaysaan.
Waxa sidoo kale iyana ka mid ah faa’iidooyinka ka soo bixi kara in aad arday kale wax la akhrisato inaad jawaabo u hesho su’aalo kugu adkaa oo laga yaabo in ardayda kale ay garan karaan.
Isku day inta aad wax akhriskaas ku jirtaan inaad jawaabaha su’aalaha u sharaxdo ardayda kale. Inaad jawaabta sharixi kartaa waxay macnaheedu tahay inaad wax badan ka garanayso mawduuca kana jawaabi karto su’aalaha qoraalka badan u baahan, sida sababee, sharax, ama wax ka qor.
Wax wada akhrintu waxa ay faa’iido leedahay inta aad mawduuca ku jirtaan ee aydaan ka bixin wixii aad qorshaysateen, haddii maadada aad akhriyaysaan ay tahay juquraafi tusaale ahaan isku day inaad taas ku eekaataan, haku mashquulina sheeko iyo inaad ka doodaan mawduucyo aan khusayn maadada aad akhriyaysaan, tani waxay ka hor tagi kartaa in wakhti lumo ama aad ilawdaan macluumaad aad hawl iyo wakhti galiseen si aad u xafidaan ama u fahantaan.
Masuuliyad gaar ah adigu iska saar inaad xubnaha kale ee kooxda ku ilaaliso inaanay ka bixin mawduuca hadba lagu gudo jiro, xasuusina in wakhtigu yahay seef ku jarta haddii aanad jarin.

    v Dib uga shaqee imtixaamaad hore loo qaaday.
Haddii aad heli karto imtixaamaad hore loo qaaday oo heerkaaga ah isku day inaad ka shaqayso.
Tani waxay fursad kuu siin kartaa inaad fahanto qaabka imtixaanka iyo waxa aad filan karto.
Waxa aad sidoo kale uga faa’iidiisan kartaa inaad ku wanaajiso adeegsigaaga wakhtiga adoo qabsanaya wakhtigii loogu talo galay in imtixaanka lagu dhammeeyo kadibna hubinaya in wakhtigii aad u adeegsatay siddii la rabay, iyo inaad qayb walba siisay wakhtigii loo qoondeeyay.

   v Diyaar ahaw!
Maalinta imtixaanka aad galayso diyaarso wixii qalab aad u baahan tahay, ha noqoto wixii sharci ahaan lagaa rabo sida aqoonsi, ama darays ama wixii la mid ah iyo wixii qalab aad u baahanayso imtixaanka gudihiisa, sida laba qalin (si haddii midkood shaqayn waayo aad ka kale u isticmaali karto), qalin qori, mastarad, xisaabiye (haddii laguu ogol yahay), saacad si aad wakhtiga ula socon karto iyo wixii kale aad dareento inaad u baahanayso, adoo hubinaya in shayga aad goobta imtixaanka la galaysaa uu yahay mid laguu ogol yahay.

Ogsoonow ka hortaga ayaa ka fiican daawada, inaad sii tabaabushaysato ayaa ka wacan inaad saacad badhkeed ku lumiso inaad qalin daydaydo ama xisaabiye ka sugto qof ku agfadhiya oo shaqadiisa wata waa haddii laguu ogolaadee.

Haddii ay jiraan xaalado gaar ah isku day inaad ku darsato xisaabto, sida inaad soo diyaarsato tuwaal haddii aad tahay dadka gacmaha ka dhidida waayo haddii warqada aad wax ku qori lahayd qoydo waa mushkillad imtixaanka kaa galaafan karta.


   v Raac tilmaamaha:
www.pinterest.com
U fiirso tilmaamaha warqada imtixaanka, kuna dadaal inaad fahanto waxa lagu waydiiyay, jawaab walba ku qor meesha loogu talo galay.
Su'aasha ood fahantaa waa qayb ka mid ah jawaabta.
Isku day inaad far qurxoon wax ku qorto kana digtoonow inaad masmasaxdo qoraalka tan oo keeni karta in la akhriyi kari waayo qoraarkaaga xataa haddii uu sax yahay.
Ku xisaabtan dhibcaha su’aal walba wadato, kuna dedaal inaad waydiimaha dhibcaha baddan leh wakhti fiican siiso.
Hadday dhacdo inaad waydiin garan waydo ha ku lumin wakhtga oo dhan, hore uga soco haddii wakhti kuu soo hadho isku day adoo dagan inaad xasuusato ama xaliso waydiinta aad horey u soo dhaaftay.
Ha degdegin kuna xisaabtan wakhtiga lagu siiyay, iskuna day inaad sida ugu fiican uga faa’iidaysato wakhtiga lagu siiyay.

   v Imtixaanka dabadii:
Marka aad dibada uga soo baxdo goobta imtixaanka halkaas ku dhaaf imtixaanka maalintaas, wixii aad saxday waa wax kuu qornaa oo Alle ku waafajiyay iyo dedaalkaaga midhihiisii, wixii aad khaladayna waa wax shaydaanku ku ilawsiiyay ama ku hareer mariyay inaad ku tusaale qaadato maahee inaad wakhti ku lumiso kulama gudboona.


Waxaad markaasba bilawdaa diyaargarawga imtixaanka kaas xiga iskuna day inaanad falanqayn imtixaankii tagay, awoodaadana u wareeji imtixaanka kaas xiga.
W/Q: Abdirisak Sajin.


Monday, July 27, 2015

Qiimaha Akhriska/ the value of reading.





Wakhtigu waa hantida ugu qaalisan ee uu haysto ruuxa biniaadamka ahi, qof walba oo guul ka gaadhay nolsha waxa uu ka faaiidaystay wakhtigiisa, wakhtigu waa labo ka mid ah waxyaalaha u horeeya ee la iswaydiinayo qiyaamaha ee aanuu qofna ka dhaqaaqayn Illahy hortiisa ilaa uu ka jawaabo, labadaas oo kala ah wakhtigaagii firaaqada iyo dhalinyarinamdii wixii aad ku soo qaadatay, haddaba akhriste maxaa ka fiican kana faiido badan  wakhti firaaqo oo aad haysato inaad fadhiisato goob kuu suurto galinaysa inaad wax akhrido, ka dibna aad kala furto buug, oo aad rogrogto xaashiyaha aqoonta ku duugan bugaas, ama aad u safarto meelo kala duwan oo buugaasi kuu qaadayo oo laga yaabo naanad si kale ku booqateen, ama aad ogaato taariikh iyo sheekooyin dhacay wakhtiyo aanad aduunyada joogin, ama saadaal qoraa uu ka bixiyay waxa laga yaabo mustaqbalku inuu u ekaado, intaas oo dhan iyo in kabadan oo aan la koobi Karin waxaad ku hanatay, wakhti  kooban marka adiga oo fadhiya gurigaaga dhexdiisa, goobtaada shaqada, maqaayada aad shaaha ka cabayso, ama sariirtaada hurdada dusheeda, laakiin tani waa mid ay mooganaan kaga sugan yihiin inbadan oo dadkeena ka mid ahi, waa ay yaryihiin guulayste e, dadka laasima wax akhrisaka, ama qofka bilaaba buug, u kuurgala akhriskiisa, u samra, ka gungaadha kana korodhsada wax dheeraad ah oo aanuu hore u aqoon.
maqaalkan kooban waxa aan ku lafo guri doonaa qiimaha wax akhris uu uleeyahay fardiga iyo bulshdaba.




Qiimaha wax akhriska iyo faaiidooyinkiisa:

Wax akrintu waa shay qiimahiisa laga dharagsan yahay, aan laguna soo koobi Karin qodob iyo laba balse waxa aan halkan ku eegi doonaa qodobo dhawr ah oo uu wax akhrisku ku yeeshay qiimo iyo qaayo sare.

*   Wax akhriska qofka waxa ugu jira ajri wayn, gaar ahaan akhrinta Qur’aanka, iyo culuumta anfacaysa.

*   Akhrisku waa furaha aqoonta, akhrin la’aanteedna ruuxna wax ma barteen, Alifna ha ahaatee, qiimaha aqoontu uleedahay ruuxa iyo bulshada yaana marka koowaadba ka dhigaysa akhriska mid qiime wayn ku fadhida.

*   Akhriska waxa uu inta badan ruuxa u suurto galiyaa inuu kalidii wax barto isaga oo aan kaashan cid kale.

*   Akhriska waxa lagu gaadhaa garashada umadihii hore iyo wixii ay ka tageen, iyo ka faaiidaysashada wixii ay ka tageen, iyada oo la ina faray inaynu ku cibro qaadano dadkii inaga horeeyay.

*   Akhrisku waxa uu sabab u yahay kasbashada xirfado iyo aqoon wax tar leh.

*   Akhrisku waxa uu qofku ku bartaa wixii anfacaya iyo wixii waxyeelo u ah noloshiisa.

*   Akhriska waxa uu qofku ku bartaa caadaysiga dhaqamada wanaagsan ee la mahdiyay, iyo daawaynta dhaqamadiisa inta aan wacnayan.

*   Buugu waa saaxiib kan u wacan, Akhrisku waa madadaalo fiican waktiga firaaqida iyo kalida, Gabayaagii carbeed waa kii lahaa:
Ruuxu cid uu la fadhiisto waxa u roon, kutub ufaaiidaysa aqoon iyo edaab, sida caqli ku dhiirigalinaya.
 Akhrisku waxa uu horemariyaa aragtidaada qof ahaaneed, wax kasta oo aad akhrido waxa kaaga kordhaya aqoon iyo garasho, haddii adiga oo aan suugaanta wax baan ka aqoon, aad akhrido buug ka hadlaya qaybaha suugaanta soomaalida, waxa intaas dabadeed is bedelaysa aragtidaada ku wajahan qaybaha suugaanta aad la kulanto, waxaana aad aragti aqoon leh ku qiimayn kartaa nooca iyo heerka suugaantaas aad la kulantay.

Akhrintu waxa ay kuu suurto galisaa inaad muddo kooban ku hesho tijaabo qof kale ku qaadatay sanaddo.
W/Q: Abdirisak Sajin.